Metodologia dekompozycji w ramach rachunku produktywności KLEMS dla gospodarki polskiej
A
A
A
Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Głównego Urzędu Statystycznego, w ramach prac statystyki eksperymentalnej, prowadzi badania mające na celu implementację rachunku produktywności gospodarki KLEMS w warunkach polskich. Rachunek ten opiera się na neoklasycznej koncepcji dekompozycji wzrostu gospodarczego zapoczątkowanej przez Roberta Solowa i rozwiniętej metodologicznie przez Dale’a Jorgensona i współpracowników.
Dekompozycja wzrostu gospodarczego przyjmuje w rachunku KLEMS postać dekompozycji przyrostu wartości dodanej brutto (WDB) lub dekompozycji przyrostu produkcji globalnej brutto. Dla Polski, przy implementacji rachunku KLEMS, zrealizowano rachunek dekompozycji przyrostu WDB, stanowiący rdzeń rachunku KLEMS o podstawowym znaczeniu. W ramach prac rozwojowych nad ww. dekompozycją dodatkowo rozwinięto pogłębioną dekompozycję kontrybucji czynnika praca. Ostatnio zrealizowano także dekompozycję produkcji globalnej, co otwiera dodatkowe możliwości dla analizy.
Rachunek KLEMS dostarcza podstawowych informacji makroekonomicznych i mezoekonomicznych (wg grupowań PKD 2007) o gospodarce i stanowi ważne narzędzie wspomagające dla badacza wzrostu gospodarczego. Dekompozycja wzrostu gospodarczego pozwala określić jego źródła, a zatem pośrednio interpretować jego przyczyny. Może być podstawą wielu analiz i badań nad wzrostem gospodarczym, a także posłużyć do porównań międzynarodowych z innymi krajami prowadzącymi ten rachunek.
Dekompozycja przyrostu WDB:
W warunkach polskich zrealizowano ten rachunek w czterech odmianach metodologicznych:
- A – Kapitał bez uwzględnienia kapitału rezydencjonalnego (bez mieszkań), jakość pracy rozumiana jako kompozycja pracy;
- B – Kapitał z uwzględnieniem kapitału rezydencjonalnego (z mieszkaniami), jakość pracy rozumiana jako kompozycja pracy;
- C – Kapitał bez uwzględnienia kapitału rezydencjonalnego (bez mieszkań), jakość pracy rozumiana jako poziom wynagrodzeń;
- D – Kapitał z uwzględnieniem kapitału rezydencjonalnego (z mieszkaniami), jakość pracy rozumiana jako poziom wynagrodzeń.
W załączonych tablicach oznaczenia tablic A, B, C i D dotyczą kontrybucji do przyrostu zagregowanej wartości dodanej brutto, zaś oznaczenia tablic A’, B’, C’ i D’ dotyczą kontrybucji do sektorowych wartości dodanych brutto.
Specyfika polskiego rynku nieruchomości sugeruje, że w warunkach polskich właściwe jest dokonywanie dekompozycji wzrostu gospodarczego bez uwzględniania mieszkań w stanie środków trwałych (wykresy i tablice A i C oraz A’ i C’). Jednak do porównań międzynarodowych powinno się je uwzględnić (wykresy i tablice B i D oraz B’ i D’), gdyż tak realizowany jest rachunek KLEMS dla innych krajów. Jakość pracy w tradycyjnym rachunku produktywności KLEMS to tzw. kompozycja pracy (wykresy i tablice A i B oraz A’ i B’), czyli struktura czynnika pracy z punktu widzenia płci, wieku i poziomu wykształcenia. Jednak zmianę poziomu wynagrodzeń (wykresy i tablice C i D oraz C’ i D’) można także uznawać za efekt zmian w efektywności pracy, które obejmują więcej elementów niż tylko jakość pracy.
Rozwiniecie dekompozycji czynnika praca:
W tradycyjnym rachunku produktywności KLEMS czynnik praca dekomponuje się na dwie kontrybucje: godzin przepracowanych (H) oraz kompozycji pracy (LC). Dla Polski zrealizowano dodatkowo w układzie hierarchicznym dekompozycję wkładu wynagrodzenia pracy (LR) do przyrostu WDB na kontrybucje poziomu wynagrodzeń (SC) i pracy (L), dekompozycję wkładu pracy (L) do przyrostu WDB na kontrybucje kompozycji pracy (LC) i liczby godzin przepracowanych (H) oraz dekompozycję wkładu godzin przepracowanych (H) do przyrostu WDB na kontrybucje liczby pracowników (M) i liczby godzin przepracowanych na pracownika (H/M). Tablice dla tej dekompozycji są oznaczone literą E dla kontrybucji pracy do przyrostu zagregowanej wartości dodanej brutto oraz przez E’ dla kontrybucji pracy do sektorowych przyrostów wartości dodanej brutto.
Dekompozycja przyrostu produkcji globalnej:
Dostęp do deflatorów związanych z zużyciem pośrednim sprawił, że stała się możliwa dekompozycja ww. przyrostu produkcji globalnej. Dekompozycja ta umożliwia oczyszczenie kontrybucji MFP do przyrostu wartości dodanej brutto z wpływu możliwej substytucji pomiędzy czynnikami produkcji a zużyciem pośrednim. Otwierają się także dodatkowe możliwości dla analizy niektórych procesów gospodarczych. Tablice dla tej dekompozycji są oznaczone literami od A do D i od A’ do D’ podobnie jak w przypadku tablic dekompozycji przyrostu wartości dodanej brutto.
