Główny Urząd Statystyczny, jak co roku wprowadził modyfikacje do nowej edycji badania zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych.

Główna zmiana dotyczyła uaktualnienia systemu wag stosowanego przy agregacji wskaźników zmian cen obserwowanych dla poszczególnych grup towarów i usług w celu obliczenia wskaźnika ogółem. W 2024 roku zastosowany zostanie system wag oparty na wynikach badania wydatków gospodarstw domowych z 2023 roku, prowadzonego metodą reprezentacyjną na terenie całego kraju. Obecne wyniki badania zostały uogólnione w oparciu o informacje uzyskane z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań przeprowadzonego przez GUS w 2021 roku. [1]

https://dbw.stat.gov.pl/

Kolejna zmiana dotyczyła listy towarów i usług, dla których każdego miesiąca są pozyskiwane poziomy cen. Lista ta obejmuje towary nabywane przez gospodarstwa domowe bardzo często, jak np. pieczywo, mięso, mleko, sery, warzywa, owoce, gazety, środki do mycia, prania i czyszczenia, ale także - dobra trwałego użytkowania, kupowane rzadziej, w tym m.in. meble, sprzęt gospodarstwa domowego, sprzęt radiowy, telewizyjny, czy komputerowy. Badanie cen uwzględnia również opłaty regularnie ponoszone przez gospodarstwa domowe, np. związane z użytkowaniem mieszkania, korzystaniem z nośników energii, komunikacji miejskiej, a także obejmuje usługi kupowane rzadziej, np. turystyczne i w zakresie konserwacji mieszkania. Lista zawiera informacje niezbędne do identyfikacji produktów objętych badaniem w roku sprawozdawczym oraz do pozyskania informacji o cenach z innych źródeł. Poza nazwą towaru lub usługi, lista reprezentantów zawiera opis podstawowych cech jakościowych produktów, jak np. gramaturę, wymagany skład surowcowy, markę, typ, model, czy producenta.

Lista jest aktualizowana stosownie do zmieniającego się modelu konsumpcji oraz zmian zachodzących na rynku. W 2024 roku do badania włączono m.in. artykuły wegańskie, nowe usługi z zakresu stomatologii i usług laboratoryjnych, gastronomii, a także artykuły dla zwierząt domowych. Rozbudowano także zakres obserwowanych cen w zakresie usług pasażerskiego transportu lotniczego. Ograniczono natomiast reprezentację np. produktów „covidowych”, niektórych artykułów z zakresu wyposażenia mieszkania. W ramach weryfikacji listy towarów i usług zaktualizowano także opisy i parametry jakościowe produktów w celu uwzględnienia między innymi procesów związanych z tzw. shrinkflation (np. poprzez „uwolnienie” jednostki miary), a także dostosowano zakres produktów do planowanej do wdrożenia nowej międzynarodowej klasyfikacji COICOP2018.

Pełna lista reprezentantów objętych badaniem cen konsumpcyjnych nie jest publikowana przez Główny Urząd Statystyczny. Jest to praktyka stosowana także przez urzędy statystyczne innych państw mająca na celu z jednej strony zapobieganie promowaniu produktów, a z drugiej strony uniemożliwianie podejmowania działań mających potencjalny wpływ na wyniki obliczanych wskaźników cen konsumpcyjnych.

Dodatkowo informujemy, że Statystyka Publiczna stale modernizuje system pozyskiwania informacji o cenach. Metody pozyskiwania danych w tym zakresie są dostosowane do rodzaju produktów będących przedmiotem badania, jak również do zwyczajów i upodobań konsumentów dotyczących miejsca dokonywania zakupów. Z tego względu w oparciu o inne badania statystyczne odpowiednio dobierane są sposoby gromadzenia  informacji o cenach. Mogą one pochodzić z małych punktów sprzedaży detalicznej, dużych sieci handlowych lub z Internetu. Duża część danych jest pozyskiwana bezpośrednio od gestorów danych lub należy do grupy cen jednolitych na terenie całego kraju.

W 2024 roku kontynuowano prace nad poszerzeniem metod zbierania danych do badania, a także ograniczeniem manualnego ich gromadzenia (np. w zakresie środków transportu). Zwiększono zakres wykorzystywanych danych pozyskiwanych z systemów informatycznych sieci handlowych (w zakresie np. środków czyszczących i konserwujących) a także danych automatycznie pobieranych ze stron internetowych (w zakresie np. wyrobów farmaceutycznych, książek, gier).