W artykule "Woda na mapach", opublikowanym 20.09.2024 r. w Dzienniku Gazeta Prawna (dostęp online: www.gazetaprawna.pl/magazyn-na-weekend/artykuly/9611918,woda-na-mapach-ignorowanie-ryzyka-powodziowego-w-polskiej-urbanistyce.html), została zamieszczona wypowiedź „specjalisty ds. powodzi i wieloletniego pracownika IMGW” w której wskazuje on na brak systemowych analiz strat powodziowych w Polsce i wspomina zleconą GUS analizę strat powodziowych w 1997 r.

Rzeczywiście w styczniu 1998 r. Główny Urząd Statystyczny, na podstawie zmiany w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 1997 r. wprowadzonej Rozporządzeniem Rady Ministrów z 9 grudnia 1997 r.,  przeprowadził jednorazowe badanie skutków powodzi z 1997 r. Celem badania było zebranie informacji nt. zniszczeń rzeczowego majątku trwałego oraz zapasów, skali strat poniesionych w wyniku ograniczenia działalności gospodarczej, oceny likwidacji szkód i zmian warunków życia gospodarstw domowych. Badaniem zostały objęte podmioty gospodarcze oraz gospodarstwa domowe, które istniały w czerwcu 1997 r. i znajdowały się na terenach dotkniętych powodzią. W szacunkach strat, które prezentowane są w raporcie z badania, zostały uwzględnione informacje z ówczesnych Ministerstw:

• Transportu i Gospodarki Morskiej – o zniszczeniach dróg, ulic i placów wraz z towarzyszącymi obiektami inżynieryjnymi,
• Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa – o zniszczeniach budowli wodnych oraz urządzeń regulacji rzek i potoków,
• Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – o zniszczeniach melioracji podstawowych i szczegółowych.

Szacunek został uzupełniony oceną skutków powodzi w leśnictwie, przygotowaną przez Lasy Państwowe.

W statystyce publicznej dostrzegamy zapotrzebowanie użytkowników na kompleksowe informacje związane ze zjawiskami występowania  suszy i powodzi; m.in. podczas konsultacji Programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2024, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie postulowało rozszerzenie zestawu statystyk dla gmin w obszarze leśnictwa i ochrony środowiska o  dodatkowe informacje dotyczące występowania zjawiska powodzi i suszy. Dlatego jeszcze przed tegoroczną powodzią rozpoczęliśmy prace nad rozpoznaniem rozproszonych źródeł administracyjnych danych, które mogłyby zostać wykorzystane przez statystykę publiczną do opracowania informacji na temat szkód spowodowanych w gminach przez susze i powodzie. Rozpoznaniu podlegać będą m.in. dane zbierane przez Urzędy Wojewódzkie, dane pochodzące z Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej, dane Centralnego Ośrodka Informatyki (aplikacja Susza) itp. Działania te są prowadzone przez statystykę publiczną  w ramach prac eksperymentalnych. Włączenie ich do regularnej praktyki badawczej (tj. do Programu badań statystycznych statystyki publicznej) będzie możliwe po weryfikacji i pozytywnej ocenie metodologii i jakości wyników opracowanych z jej zastosowaniem.

Obowiązki nałożone na poszczególne instytucje (w tym GUS) dotyczące szacowania strat spowodowanych przez ostatnią powódź zależą od decyzji podejmowanych na szczeblu rządowym. Niezależnie od nich, w ramach prac bieżących staramy się reagować na zapotrzebowanie na informacje o tym, w jaki sposób klęska żywiołowa wpłynęła na sytuację społeczno-gospodarczą kraju. Planujemy m.in. uwzględnienie aspektu związanego z powodzią m.in. w badaniach dotyczących koniunktury w gospodarstwach rolnych. Ponadto, jako wsparcie dla analiz, na Portalu Geostatystycznym publikujemy mapę przedstawiającą dane statystyczne w siatce kilometrowej na terenach objętych powodzią Główny Urząd Statystyczny / Aktualności / Mapa przedstawiająca dane statystyczne w siatce kilometrowej na terenach objętych powodzią.