Komentarz do artykułu Kłamstwo średniej płacy autorstwa Joanny Solskiej, Polityka z 11-12-2024 r.
A A AStatystyka publiczna dostarcza szczegółowych informacji na temat wynagrodzeń w Polsce w różnych agregacjach, przekrojach i na różnych poziomach. Dane wynikowe są publikowane m.in. w bazach Bank Danych Lokalnych, Dziedzinowe Bazy Wiedzy oraz innych, dostępnych na Portalu Informacyjnym GUS. Metodologia badań statystycznych wynagrodzeń jest oparta na osiągnięciach naukowych matematyki i ekonomii, stosuje metody Eurostatu oraz zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy i podlega ciągłemu doskonaleniu. Dane statystyczne są opisywane i udostępniane z wykorzystaniem przyjętego międzynarodowego aparatu pojęciowego. GUS wykorzystuje w badaniach wynagrodzeń różne źródła danych i publikuje różnego rodzaju dane wynikowe.
Podstawowym terminem statystyki wynagrodzeń jest pojęcie „wynagrodzenie”, a najpowszechniej stosowanymi miarami są średnia i mediana. Statystyka publiczna w badaniach wynagrodzeń posługuje się wyłącznie kategorią wynagrodzenia brutto. Statystyki wynagrodzeń nie obejmują dochodów ludności, do badania których stosowana jest inna metodologia oraz inne źródła danych. Porównywanie dochodów i wynagrodzeń jest z punktu widzenia metodologii badań statystycznych niepoprawne.
GUS publikuje dane o wynagrodzeniach dla całej gospodarki narodowej, ale także dla jej części, zwanej sektorem przedsiębiorstw. Nie należy łączyć ze sobą tych dwóch rodzajów statystyk. Dane o przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu brutto w sektorze przedsiębiorstw dotyczą podmiotów gospodarki narodowej o liczbie pracujących 10 i więcej osób, zaliczanych do sektora przedsiębiorstw, który stanowi podzbiór populacji podmiotów gospodarki narodowej.
Dane o wynagrodzeniach są publikowane zgodnie z obowiązującymi klasyfikacjami, m.in. PKD 2007, a badanie „Struktura wynagrodzeń” dodatkowo dostarcza danych o wynagrodzeniach według grup zawodów. Nie należy utożsamiać rodzajów działalności według PKD z konkretnymi zawodami, ponieważ może to prowadzić do błędnych wniosków.
Badania wynagrodzeń dotyczą osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy i stosunku służbowego. Wyników tych badań nie należy odnosić do populacji pracujących, ponieważ pracujący to szersza zbiorowość – zaliczamy do nich m.in. osoby pracujące na własny rachunek.
Od września 2024 r. GUS udostępnia dane o wynagrodzeniach z badania „Rozkład wynagrodzeń w gospodarce narodowej”, w całości opartego na danych ze źródeł administracyjnych. Badanie obejmuje osoby ubezpieczone w ZUS z tytułu zatrudnienia we wszystkich podmiotach gospodarki narodowej (również w podmiotach o liczbie pracujących do 9 osób). Wynagrodzenia obejmują wypłaty pieniężne z tytułu stosunku pracy lub stosunku służbowego dla zatrudnionych, które są uwzględniane w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i/lub zdrowotne (tj. wynagrodzenia zasadnicze, dodatki stażowe, nagrody, premie).
Zgodnie z Programem badań statystycznych statystyki publicznej celem badania „Rozkład wynagrodzeń w gospodarce narodowej” jest dostarczenie informacji o miarach wynagrodzeń miesięcznych (przeciętnym wynagrodzeniu i medianie wynagrodzeń) z uwzględnieniem płci, wieku zatrudnionych, wielkości podmiotu, sekcji PKD oraz miejsca zamieszkania i miejsca siedziby podmiotu.