Jednym z kluczowych kryteriów jakości badania cen konsumpcyjnych jest zachowanie reprezentatywności próby, czyli dostosowanie badania do zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych. Konieczne jest stałe uwzględnianie wielu czynników, które warunkują kształt próby stosowanej w badaniu. Są to m. in. zmiany zachowań konsumentów, struktury sprzedaży detalicznej, dostępności nowych źródeł danych, czy też proces redukcji obciążeń ankieterów, zalecenia Eurostatu, a także nowelizowanie wymogów prawnych. Działaniem, które ma zapewnić odpowiednią reprezentatywność zmiennych podlegających badaniu jest coroczna weryfikacja próby.

Sieć ankieterów, podobnie jak w 2019 r., gromadzi ceny i informacje dodatkowe o wybranych towarach i usługach w 207 rejonach badania cen na terenie całego kraju. Do obliczeń wskaźników cen konsumpcyjnych w 2020 r. wprowadzono kilka modyfikacji w obszarze źródeł danych:

• Zmiana źródła danych dla „Paliw do prywatnych środków transportu” (COICOP 072211, 072221, 072231). W obliczeniach wskaźników dla tych kategorii będą wykorzystywane wyłącznie dane pochodzące od ich gestorów. Do 2019 r. badanie było realizowane przez sieć ankieterów na wybranych do badania stacjach paliw.
• Uzupełnienie manualnego gromadzenia danych przez sieć ankieterów dla „Samochodów osobowych nowych” (COICOP 071111) o dane pozyskiwane ze stron internetowych. 
• Kontynuacja rozpoczętego w 2018 r. stopniowego włączania danych pochodzących od ich gestorów do obliczeń wskaźników cen w obszarze usług ubezpieczeniowych. Od 2020 r. dane pozyskiwane przez ankieterów będą uzupełniane danymi pochodzącymi od gestorów w zakresie „Ubezpieczeń związanych z mieszkaniem” (COICOP 125201) oraz „Ubezpieczeń prywatnych związanych ze zdrowiem” (COICOP 125321). Dane od gestorów zostaną także włączone do obliczeń w zakresie wskaźników cen mieszkań i domów mieszkalnych zajmowanych przez właściciela (ang. OOH).

Na 2020 r. dokonano także aktualizacji w zakresie próby:

• Kontynuacja poszerzenia zakresu próby w zakresie nośników energii. W 2020 r. do obserwacji cen w zakresie „Gazu ziemnego i gazu miejskiego” (COICOP 045211) włączono szerszy zakres taryf dla gospodarstw domowych (taryfy dla odbiorców o większym zużyciu gazu ziemnego).
• Aktualizacja specyfikacji wybranych reprezentantów w celu lepszego odzwierciedlenia zmian w dostępnej ofercie produktów na rynku (np. odzież, alkohole, sprzęt RTV i AGD).
• Zwiększenie próby w zakresie wybranych grup produktów (np. w zakresie dań gotowych, artykułów użytku domowego, usług związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego  pojazdów silnikowych jednośladowych, opłat za przejazdy, telefonów komórkowych, usług fryzjerskich).
• Aktualizacja grupowania towarów i usług w związku ze zmianą ustroju szkolnego w Polsce.
• Utrzymanie reprezentatywnej próby punktów sprzedaży poprzez uwzględnienie zmian w sieci handlowej.

Ponadto informujemy, iż nie dokonano zmian w zakresie stosowanych formuł obliczeń wskaźników cen na poziomie elementarnym i wyższych poziomach agregacji. Prowadzone są jednak intensywne prace o charakterze badawczo-rozwojowym, np. dotyczące analizy możliwości zastosowania nowej metodyki dla alternatywnych formuł indeksów cen, które w połączeniu z toczącą się aktualizacją wytycznych międzynarodowych, mogą przełożyć się na zmiany w sposobie prowadzenia badań cen w GUS.

Jednocześnie przypominamy, że zgodnie z Programem Badań Statystycznych Statystyki Publicznej na rok 2020 i praktyką międzynarodową, poziomy cen detalicznych nie stanowią kategorii danych wynikowych z badania cen towarów i usług konsumpcyjnych.

[1] Informacja nie obejmuje zagadnienia aktualizacji systemu wag stosowanego w obliczeniach wskaźników cen konsumpcyjnych.

Karolina Banaszek
Rzecznik Prasowy Prezesa GUS