Europejski Kodeks Praktyk Statystycznych określa standardy opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich. Wśród jego zasad fundamentalne znaczenie mają zasady 1 i 1bis, które zapewniają zaufanie i wiarygodność niezbędne dla funkcjonowania systemu statystycznego.

Zasada 1: Niezależność zawodowa

Niezależność zawodowa gwarantuje, że organy statystyczne są wolne od presji politycznej, regulacyjnej lub zewnętrznej przy podejmowaniu decyzji dotyczących metod statystycznych, źródeł danych i terminów publikacji. Niezależność ta ma zasadnicze znaczenie dla zachowania obiektywności, integralności i wiarygodności statystyk. Bez niej istnieje ryzyko, że dane mogą być manipulowane w celu realizacji interesów politycznych lub prywatnych, co podważa zaufanie publiczne. Niezależność zawodowa daje użytkownikom pewność, że statystyki odzwierciedlają rzeczywistość i nie są pod wpływem żadnych interesów politycznych.

Zasada 1bis: Koordynacja i współpraca

Wprowadzona w celu wzmocnienia Europejskiego Systemu Statystycznego (ESS) zasada 1bis kładzie nacisk na koordynację i współpracę między organami statystycznymi. Zasada ta gwarantuje, że krajowe i europejskie organy statystyczne współpracują ze sobą w sposób skuteczny i spójny, promując tworzenie porównywalnych statystyk w całej Europie. Podkreśla ona również znaczenie współpracy między organami statystycznymi a innymi organami publicznymi w celu ochrony autonomii działań statystycznych.

Zasady 1 i 1bis stanowią razem podstawę ESS. Niezależność zawodowa chroni integralność statystyk, a koordynacja i współpraca zapewniają ich jakość, spójność i porównywalność. Przestrzeganie tych zasad ma podstawowe znaczenie nie tylko dla wiarygodności statystyk, ale także dla podejmowania świadomych decyzji politycznych, demokratycznej odpowiedzialności i zaufania publicznego do instytucji.