Spis ludności w 1988 roku
Decyzję o przeprowadzeniu spisu powszechnego podjęto na mocy ustawy z dnia 16 lipca 1987 roku o Narodowym Spisie Powszechnym 1988 roku. Ustawa ta określała termin, zakres i organizację spisu powszechnego. Stanowiła również o przeprowadzeniu, w ramach prac przygotowawczych do NSP 1988 roku, spisu próbnego, określając termin, zakres i jednostki, w których ma być przeprowadzony oraz spisu kontrolnego, którego zakres i tryb przeprowadzenia ustalił prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Określiła też, że spis odbędzie się na terytorium kraju w dniach od 7 do 12 grudnia 1988 roku według stanu w dniu 6 grudnia 1988 roku o godz. 24.00.
Fot. Ustawa z dnia 16 lipca 1987 roku o Narodowym Spisie Powszechnym 1988 roku
Narodowy Spis Powszechny 1988 roku był badaniem nowoczesnym, o dużym zakresie informacji, ale realizowanym w bardzo trudnych warunkach i z ograniczonymi nakładami. Formularz mieszkaniowo – ludnościowy miał format i kształt dostosowany do ówczesnych możliwości informatycznych.
Fot. Formularz mieszkaniowo – ludnościowy do NSP 1988 roku
W wyniku Narodowego Spisu Powszechnego 1988 roku GUS wydał serię cennych opracowań dla poszczególnych województw, zawierających analizę zmian demograficzno – społecznych ludności i warunków mieszkaniowych w latach 1979-1988.
Fot. Publikacja „Charakterystyka zmian demograficzno – społecznych ludności i warunków mieszkaniowych w latach 1979 – 1988” dla województwa sieradzkiego, wydana nakładem GUS w 1990 roku
Jedną z cenniejszych publikacji wydanych po Narodowym Spisie Powszechnym 1988 roku była synteza GUS „Ludność i mieszkania. Zarys przemian w latach 1979-1988”.
Fot. Publikacja „Ludność i mieszkania. Zarys przemian w latach 1979 – 1988” wydana nakładem GUS w roku 1990
Jako podsumowanie Narodowego Spisu Powszechnego przeprowadzonego w 1988 roku ukazała się wydana 6 lat później przez GUS publikacja poświęcona metodologii, a także tematyce organizacji NSP 1988.
Fot. Publikacja „Metodologia i organizacja NSP 1988” wydana przez GUS w 1994 roku
Spis ludności w 2002 roku
2 grudnia 1999 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął ustawę O Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2001 roku. Jednak ze względu na kłopoty budżetowe spis zrealizowano o rok później. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002 został przeprowadzany w dniach od 21 maja do 8 czerwca 2002 roku razem z Powszechnym Spisem Rolnym.
Obejmował swym zakresem osoby stale zamieszkałe na obszarze Polski, bez względu na fakt czy osoby te przebywały w kraju w czasie spisu, czy też były za granicą, a także osoby przebywające czasowo w Polsce. Spis był przeprowadzony w mieszkaniach oraz w innych zamieszkanych pomieszczeniach prowizorycznych oraz obiektach zbiorowego zamieszkania.
Fot. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 stycznia 2000 roku zawierający Ustawę z dnia 2 grudnia 1999 roku O Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2001 roku
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002 był pierwszym pełnym spisem po głębokich przeobrażeniach społeczno - gospodarczych i ustrojowych, jakie miały miejsce w Polsce w latach dziewięćdziesiątych. Przeobrażenia te spowodowały zmiany w dotychczasowych procesach demograficznych oraz głębokie przemiany struktury społeczno - zawodowej ludności oraz pojawienie się nowych zjawisk, nieznanych wcześniej na tak dużą skalę, takich jak: bezrobocie, bezdomność, imigracja cudzoziemców do Polski oraz nasilenie się krótkookresowych migracji zagranicznych Polaków, obejmował także badanie nowych form własności mieszkań.
Analiza wyników Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku zawarta została w wielu pracach syntetycznych. Jedną z nich była publikacja „Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego 2002 roku” pod redakcją Lucjana Adamczuka i Sławomira Łodzińskiego.
Fot. Publikacja „Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego 2002 roku” zawierająca syntetyczno – analityczne ujęcie wyników spisu w zakresie zamieszkałych w Polsce przedstawicieli mniejszości narodowych
Nakładem Głównego Urzędu Statystycznego w 2003 roku ukazało się opracowanie dotyczące aktywności ekonomicznej ludności Polski opracowane na podstawie Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań 2002 roku oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2002 roku.
Fot. Publikacja „Aktywność ekonomiczna ludności Polski” wydana w grudniu 2003 roku przez Główny Urząd Statystyczny
W formie osobnej publikacji zostały opracowane w ujęciu analitycznym dane zebrane podczas Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2002 roku.
Fot. Publikacja „Raport z wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2002” wydany w 2003 roku nakładem Głównego Urzędu Statystycznego
Dodatkowo w 2002 roku ukazało się okolicznościowe wydanie „Wiadomości Statystycznych”, które w całości zostało poświęcone problematyce Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań i Powszechnego Spisu Rolnego 2002 roku.
Fot. „Wiadomości Statystyczne” nr 1 z 2002 roku
W 2004 roku Główny Urząd Statystyczny wydał pracę „Organizacja narodowych spisów powszechnych”, która dotyczyła Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2002 roku.
Fot. Publikacja „Organizacja Narodowych Spisów Powszechnych” wydana w 2004 roku nakładem Głównego Urzędu Statystycznego
W 2002 roku GUS wydał wybór najcenniejszych pism demografów dotyczących historii spisów ludności Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1921-2002.
Fot. Publikacja „Spisu ludności Rzeczypospolitej Polskiej 1921 – 2002” wydana w 2002 roku nakładem Polskiego Towarzystwa Demograficznego i Głównego Urzędu Statystycznego
Spis ludności w 2011 roku
Narodowy Spis Ludności i Mieszkań został przeprowadzony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w dniach od 1 kwietnia do 30 czerwca 2011 roku, według stanu na dzień 31 marca 2011 roku o godzinie 24.00. Podstawę prawną do przeprowadzenia spisu stanowiła ustawa z dnia 4 marca 2010 roku o Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2011 wraz z rozporządzeniami wykonawczymi oraz rozporządzenie (WE) Nr 763/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 lipca 2008 roku w sprawie spisów powszechnych ludności i mieszkań i rozporządzenie (WE) Nr 1201/2009 Komisji z dnia 30 listopada 2009 roku w sprawie wykonania rozporządzenia (WE) Nr 63/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie spisów powszechnych ludności i mieszkań w zakresie specyfikacji technicznych tematów i dotyczących ich podziałów.
Fot. Plakat promujący spis próbny wydany przez Centralne Biuro Spisowe
NSP 2011 został poprzedzony przeprowadzonym w dniach od 1 kwietnia do 31 maja 2010 roku spisem próbnym przed Narodowym Spisem Powszechnym Ludności i Mieszkań. Spis próbny zrealizowano na terenie 16 gmin według stanu w dniu 31 marca 2010 roku, o godz. 24.00. Zarówno spis próbny, jak i NSP 2011, poprzedzone zostały szeroką akcją promocyjną, mającą na celu dotarcie do społeczeństwa z informacjami na temat innowacyjnych metod stosowanych podczas NSP 2011, a także uświadomienie mieszkańcom Polski jak ważny jest ich udział w spisie.
Fot. Plakat promujący NSP 2011 wydany przez Centralne Biuro Spisowe
W ramach promocji spisu próbnego do Powszechnego Spisu Ludności i Mieszkań 2011 akcja promocyjna prowadzona była również w szkołach.
Polegała one na propagowaniu wśród uczniów wiedzy o spisach powszechnych. Na zakończenie akcji zorganizowane zostały konkursy sprawdzające zdobytą przez uczniów wiedzę.
Do konkursu zaproszono uczniów ostatnich klas gimnazjum oraz pierwszych klas liceum. Uczniowie, którzy najlepiej rozwiązali test, otrzymali nagrody rzeczowe. Pozostali uczestnicy dostali gadżety spisowe.
Fot. „Dzienniczek spisowy ucznia” – materiały wykorzystywane do promowania spisu w szkołach
Centralne Biuro Spisowe GUS wydało również szereg ulotek mających na celu promowanie Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2011 roku.
Fot. Ulotka promująca Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 1 IV–30 VI 2011r. wydana przez Centralne Biuro Spisowe GUS
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 zrealizowany został przez Główny Urząd Statystyczny przy współpracy jednostek samorządu terytorialnego. W ramach spisu zebrano dane obejmujące: charakterystykę osób pod względem terytorialnym, demograficznym, ekonomicznym i edukacyjnym, migracje wewnętrzne i zagraniczne, charakterystykę etniczno–kulturową, niepełnosprawność, skład i strukturę gospodarstw domowych, wzajemne relacje członków gospodarstwa domowego, rodziny oraz charakterystykę mieszkań i budynków.
Fot. Wzór legitymacji rachmistrza spisowego
NSP 2011 został przeprowadzony metodą mieszaną, tj. z wykorzystaniem systemów informacyjnych administracji publicznej oraz danych zebranych w badaniu pełnym i reprezentacyjnym, w następującej kolejności:
- pobranie danych z systemów informacyjnych;
- samospis internetowy, polegający na zaakceptowaniu lub
korekcie w określonym terminie danych pozyskanych z systemów
informacyjnych;
- wywiad telefoniczny wspomagany programem komputerowym,
prowadzony przez ankietera statystycznego (CATI);
- wywiad rejestrowany na przenośnym urządzeniu elektronicznym
prowadzony przez rachmistrza spisowego (CAPI).
Fot. Wzór legitymacji rachmistrza spisowego
NSP 2011 był spisem wyjątkowym, zarówno ze względu na zastosowaną metodykę zbierania danych, jak i z uwagi na fakt, że był to pierwszy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań realizowany od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.
NSP 2011 objął osoby stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i pomieszczeniach niebędących mieszkaniami, osoby niemające miejsca zamieszkania oraz mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami.
Fot. Wzór zobowiązania rachmistrza o zachowaniu tajemnicy statystycznej oraz o sumiennym wykonaniu obowiązków ciążących na rachmistrzu
Dane spisowe zostały zebrane tylko i wyłącznie na formularzach elektronicznych, w następujących terminach:
- od 1 kwietnia do 16 czerwca 2011 roku w drodze samospisu internetowego;
- od 8 kwietnia do 30 czerwca 2011 roku w drodze spisu telefonicznego prowadzonego przez ankieterów
statystycznych, rejestrujących na bieżąco odpowiedzi respondentów w formularzach elektronicznych;
- od 8 kwietnia do 30 czerwca 2011 roku w drodze
wywiadów przeprowadzanych przez rachmistrzów
spisowych w terenie, połączonych z bieżącą
rejestracją danych uzyskanych od respondentów na przenośnych urządzenia elektronicznych, tzw. hand-heldach.
Narodowy Powszechny Spis Ludności i Mieszkań w 2011 roku był pierwszym spisem powszechnym od czasu, kiedy Rzeczpospolita Polska stała się państwem członkowskim Unii Europejskiej. Przystąpienie Polski do UE wiąże się z koniecznością zbierania danych statystycznych określonego rodzaju, w tym m.in. z dziedziny demograficzno – społecznej oraz społeczno – ekonomicznej. Dane te powinny zostać przekazanie w zakresie i terminach określonych przez Komisję Europejską.
Spis powszechny dostarcza najbardziej szczegółowych informacji o liczbie ludności, jej terytorialnym rozmieszczeniu, strukturze demograficzno – społecznej i zawodowej, a także o społeczno – ekonomicznej charakterystyce gospodarstw domowych i rodzin oraz o ich zasobach i warunkach mieszkaniowych na wszystkich szczeblach podziału terytorialnego kraju: ogólnokrajowym, regionalnym i lokalnym.
Na podstawie danych zebranych podczas NSP 2011 został opracowany syntetyczny raport z wynikami spisu, który ukazał się w 2012 roku.
Fot. Pierwszy syntetyczny „Raport z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011” wydany przez GUS