Grupa Wyszehradzka (V4) odzwierciedla wysiłki krajów regionu środkowoeuropejskiego w zakresie współpracy dotyczącej wielu wspólnych działań w ramach ogólnie pojętej integracji europejskiej. Czechy, Węgry, Polska i Słowacja od zawsze były częścią pewnej wspólnoty o tych samych korzeniach cywilizacyjnych i kulturowych jak również wartościach religijnych i intelektualnych, które pragną zachowywać i umacniać.
Aspiracją wszystkich krajów należących do grupy V4 było wejście do struktur Unii Europejskiej. Postrzegały one swoją integrację z UE jako następny krok w procesie przezwyciężania sztucznych podziałów w Europie poprzez wzajemne wspieranie się. Osiągnęły ten cel w 2004 roku (1 maja), kiedy wszystkie stały się członkami UE. Grupa V4 nie powstała jako alternatywa dla ogólnej integracji ogólnoeuropejskiej, ani nie próbuje konkurować z istniejącymi już i funkcjonującymi strukturami środkowoeuropejskimi. Jej działania w żadnej mierze nie mają na celu izolowania, czy osłabiania więzi z innymi krajami. Wprost przeciwnie, Grupa ma na celu zachęcanie do optymalnej współpracy z wszystkimi krajami, zwłaszcza sąsiadującymi, a jej ostatecznym celem jest rozwój demokracji we wszystkich częściach Europy.
Zamiarem Grupy V4 jest wkład w budowę bezpieczeństwa europejskiego opartego na skutecznej, uzupełniającej się i wzajemnie wspierającej się kooperacji i koordynacji w ramach istniejących instytucji europejskich i transatlantyckich.
Aby zachować oraz promować wspólnotę kulturową, współpraca w ramach Grupy Wyszehradzkiej ma umacniać przekazywanie wartości w dziedzinie kultury, edukacji, nauki i wymiany informacji. Wszystkie działania Grupy Wyszehradzkiej mają na celu wzmacnianie stabilności w rejonie Europy Środkowej. Kraje uczestniczące w grupie postrzegają swoją kooperację jako wyzwanie, a jej sukces traktują jako najlepszy dowód na swoją zdolność do integracji także w strukturach takich, jak na przykład Unia Europejska.
19 kwietnia 2018 r., z inicjatywy prezydencji węgierskiej, Prezesi Krajowych Urzędów Statystycznych Grupy Wyszehradzkiej – Republiki Czeskiej, Węgier, Polski i Słowacji – podpisali Porozumienie w celu zapewnienia pomyślnej współpracy, wymiany doświadczeń oraz skuteczniejszego dzielenia się postępami w dziedzinie metodologii badań. Porozumienie zostało uroczyście podpisane przez Pana Marka Rojička - Prezesa Urzędu Statystycznego Republiki Czeskiej, Panią Gabriellę Vukovich – Prezes Urzędu Statystycznego Węgier, Panią Grażynę Marciniak – Wiceprezes Głównego Urzędu Statystycznego oraz Pana Alexandra Balleka – Prezesa Urzędu Statystycznego Republiki Słowackiej.
W ramach wzmocnionej w kontekście podpisanego Porozumienia współpracy Krajowe Urzędy Statystyczne członków Grupy Wyszehradzkiej przygotowują coroczną publikację prezentującą główne wskaźniki statystyczne. Opracowanie jej koordynowane jest przez Urząd Statystyczny kraju sprawującego prezydencję. Pierwsza publikacja została wydana w momencie podpisania Porozumienia (Main Indicators of the Visegrad Group countries 2018 ).
Na początku kwietnia 2019 roku ukazała się druga publikacja krajów Grupy Wyszehradzkiej (Visegrad group countries: Selected indicators of the 2030 Agenda for sustainable development) , przygotowana przez Urząd Statystyczny Słowacji (pełniącej obecnie prezydencję w V4) we współpracy z Krajowymi Urzędami Statystycznymi krajów V4. Jej podstawą stały się główne priorytety programu słowackiej prezydencji (silna Europa, bezpieczne środowisko i inteligentne rozwiązania). Znalazły one odzwierciedlenie w doborze zaprezentowanych wskaźników Agendy 2030, które odniesiono do krajów Grupy Wyszehradzkiej.
W okresie od 1 lipca 2020 r. do 30 czerwca 2021 r. Polska sprawowała przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej. Na okres trwania polskiej prezydencji w V4 przypadła również rocznica jubileuszu 30-lecia Grupy V4.
Dnia 14 października 2020 r. obyło się wirtualne spotkanie Prezesów Krajowych Urzędów Statystycznych w celu omówienia szczegółów współpracy statystycznej w okresie trwania polskiej prezydencji. Wynikiem tego spotkania było ustalenie treści Aneksu IV do „Porozumienia o współpracy między Urzędami Statystycznymi krajów Grupy Wyszehradzkiej” określającego działania zaplanowane na czas polskiej prezydencji.
Wśród zaplanowanych aktywności znalazły się spotkania o charakterze eksperckim i roboczym. Pierwszym z nich było spotkanie robocze poświęcone tematyce globalnych łańcuchów wartości (GVC), które odbyło się w formacie online 1 czerwca 2021 r. Spotkanie zostało zorganizowane na podstawie doświadczeń zdobytych podczas udziału w grantach Eurostatu, które mają na celu realizację badania GVC wg Rozporządzenia ramowego dot. statystyki gospodarczej (FRIBS - Framework Regulation Integrating Business Statistics). Podczas spotkania zostały wymienione doświadczenia zdobyte podczas badań pilotażowych oraz informacje o napotkanych problemach i znalezionych rozwiązaniach.
Kolejnym spotkaniem na poziomie eksperckim było spotkanie robocze poświęcone analizie danych lustrzanych wymiany towarowej z wykorzystaniem mikrodanych, które miało miejsce dnia 28 czerwca 2021 r. (w formie online). W 2022 r. wejdzie w życie przepis FRIBS o obowiązkowej wymianie mikrodanych. Poprzedzona ona będzie wymianą testową, przeprowadzoną na danych rzeczywistych. Porównanie lustrzane z wykorzystaniem mikrodanych pozwoliło na analizę zgodności danych z krajów partnerskich z danymi zbieranymi w kraju i ocenę skutków rezygnacji ze zbierania informacji o przywozach.
Ostatnim z wydarzeń organizowanych przez GUS w ramach polskiej prezydencji w Grupie Wyszehradzkiej było seminarium „Wyzwania dla statystyki transgranicznej w kontekście potrzeb informacyjnych państw formuły V4+”, zaplanowane na 30 czerwca 2021 r. Celem seminarium było poszerzenie współpracy pomiędzy krajami V4+ poprzez wymianę doświadczeń i dobrych praktyk. W trakcie spotkania odbyły się moderowane dyskusje w następujących tematach:
- Transgraniczne obszary funkcjonalne – wsparcie informacyjne dla działań rozwojowych
- Wykorzystanie Big Data w statystykach turystycznych
- Nowe źródła danych – metody i możliwości ich pozyskiwania.
Sesja otwierająca spotkanie, z udziałem Prezesów Krajowych Urzędów Statystycznych V4 oraz Urzędu Statystycznego Ukrainy, została zorganizowana jako spotkanie wysokiego szczebla, podczas którego Prezes GUS, p. Dominik Rozkrut podsumował statystyczną współpracę krajów V4 w ciągu minionego roku.
W trakcie polskiej prezydencji została wydana także wspólna publikacja "V4 na drodze do Europy 2020" podsumowująca postępy, jakie od 2010 r. poczyniły kraje V4 na tle Unii Europejskiej. Opracowanie zawiera zestaw wskaźników monitorujących realizację celów strategii Europa 2020 w zakresie zatrudnienia, działalności badawczo-rozwojowej, zmian klimatycznych, energii, edukacji oraz ubóstwa i wykluczenia społecznego.
Z racji na stan pandemiczny wywołany przez Covid-19 i związane z tym restrykcje, wszystkie aktywności podczas polskiej prezydencji odbywały się w trybie wirtualnym.
W związku ze słowacką prezydencją w Grupie Wyszehradzkiej trwającą od 1 lipca 2022 r. do 30 czerwca 2023 r. Urząd Statystyczny Republiki Słowackiej we współpracy z urzędami statystycznymi Czech, Polski i Węgier przygotował publikację Inflation in the Visegrad Group zawierającą informacje o kształtowaniu się inflacji krajowej i zharmonizowanej, cen konsumpcyjnych żywności, energii, paliw i transportu w poszczególnych krajach V4.
Dodatkowo, podczas słowackiej prezydencji w Grupie V4 Urząd Statystyczny Republiki Słowackiej zorganizował trzy warsztaty eksperckie poświęcone modernizacji statystyki cen konsumpcyjnych, spisowi powszechnemu 2021 i wdrożeniu rozporządzenia UE ESOP oraz systemom informacji geograficznej (GIS). W spotkaniach aktywny udział brali eksperci GUS, dzieląc się dobrymi praktykami oraz doświadczeniami Polski w wybranych zagadnieniach statystycznych.
Link do publikacji: Inflation in the Visegrad Group
Grupa Wyszehradzka - Strona Główna